אמור לי, מוטל
בורשטיין, מייק | [1966]
[גרסה בעברית: מ. אמיתי]מה יהיה סופך פה מוט'ל, נא הגדכל יום תרבה את תעלוליךלחיי רבך תמיד אתה יורדוגם היום קבל עליךכי לא די בכך שאינך לומדגם לילדים אתה מפריעמשחק ומתכתש אתם כל העתואת רבך אתה מוגיעאבא, לא אמת מה שהרב אומרהרבי איש אכזר הוא, אין דומה לואיך שהוא מלקה אותנו, שיספרוסמנים משאיר כאלועם אברהמ'ל סתם היה לי ריבאת החומש'ל שלי קרע הואאז הרבי לנו שוב הצליףאפלו עוד בקול זמר הואמה יהיה סופך פה, מוטל נא הגדהשכנים אומרים, ואין זה שקרעם היונים של יאנק תתידדותתרוצץ מאז הבקרכלום נאה זה ליהודי להתרוצץעם יונים איך שהתרוצצת?ואתמול באבן או בחץשמשת שכננו שוב נפצתלא אמת, אבי, רק שבר קטעל השמשה יצא, עוד נדביקנהאינני מתרוצץ, רק סתם אני מביטאיך היונים פה תהמינהאיך, בנות-חורין בחצר הן מדדותומנקרות בגרגרים שםומה מהר הן ממריאות לדאותוזו מול זו מעופפות שם מה יהיה סופך פה, מוט'ל נא הגדבחור גדול אתה, בלי עין הרעכשמלאו לי שלש-עשרה, הריידעתי כבר כל הגמרא!חייב יהודי ללמד תורה מתוך שמחהוהבלים חייב להניחאשרי האיש שהוא עשיר וגם חכםלומד תורה וגם מרויחגם עליך פעם סבא לי ספרגם אתה אחרי יונים רדפתוממני לא היית טוב יותרבידי הרבי גם הוצלפתוהיום אתה למדן וכסף לא תחסראל תדאג ואל תירא ליכשאגדל כמוך גם אסחראעשה ממון ואלמד תורה ליגרסה ביידישװאָס װעט דער סוף זײַן, מאָטל, זאָג זשע מיר:ביסט ערגער נאָך פֿון פֿריִער געװאָרן…באַקלאָגט האָט זיך דער רבי הײַנט אויף דיר,אַז דו דערגײסט אים זײַנע יאָרן;ס׳איז נישט גענוג, דו װילסט נישט לערנען גאָר,דעם רבין, נעבעך, טוסט דערצערנען,שלאָגסט זיך אַרום און שפּילסט זיך נאָר,און שטערסט די קינדערלעך דאָס לערנען!– נישט אמת, טאַטע, װאָס דער רבי זאָגט – אַ שלעכטער מענטש, נישטאָ זײַן גלײַכן!פֿאַר װאָס דערצײלט ער נישט, װי ער אונדז שלאָגט? –זע, טאַטעניו, דעם בלאָען צײכן!כ׳האָב מיט אַבֿרהמלען זיך צעװערטלט בלױז,ער האָט מײַן חומשל צעריסן, –דערפֿאַר האָט אונדז דער רבי אױף זײַן שױסנאָך מיט אַ ניגונדל געשמיסן.– װאָס װעט דער סוף זײַן, מאָטל ענטפֿער ד׳רױף: די שכנים זאָגן – כ׳מוז זײ גלײבן! –דו יאָגסט זיך גאַנצע טעג אַרום אין הױףאון חבֿרסט זיך מיט יאַנעקס טױבן…צי איז דאָס שײן פֿאַר ײִדן, זאָג אַלײן,מיט טױבן זיך אַרומצויאָגן?האָסט נעכטן, מאָטל, װידער מיט אַ שטײןדעם שכנס שױבן אױסגעשלאָגן!…נישט אמת, טאַטע, ס׳איז נאָר קױם אַרױס אַ שטיקל שױב, מע קען עס צוקלעפּן…איך יאָג זיך נישט – איך קוק זיך צו נאָר בלױז,װי שײן די טײַבעלעך זיך שוועבן,װי פֿרײַ זײ שפּרינגען זיך אַרום אין הױף,װי שײן די קערענדלעך זײ פּיקן,װי שנעל זײ גיבן זיך אַ לאָז אַרױף,װען זײ אַ פֿרעמדע טױב דערבליקן…– װאָס װעט דער סוף זײַן, מאָטל, כ׳פֿרעג דיך נאָר: אַ גרױסער יונג, קײן עין־הרע!װען איך בין אַלט געװעזן דרײַצן יאָר,געקענט װי װאַסער די גמרא.אַ ײִד מוז לערנען תּורה מיט גרױס פֿרײד,נישט האָבן נאַרישקײט אין זינען.אַז װױל דעם מענטש, װאָס איז צו גאָט, צו לײַט,װאָס קאָן גוט לערנען און געלט פֿאַרדינען!– דער זײדע האָט אַ מאָל דערצײלט פֿון דיר: פֿלעגסט אױך נאָך טײַבעלעך זיך יאָגן…ביסט אױך פֿיל בעסער נישט געװען פֿון מיר,דײַן רבי האָט דיך אױך געשלאָגן…הײַנט קענסטו לערנען און האָסט געלט דערצו –האָב, טאַטעניו, פֿאַר מיר קײן מורא:װען איך װעל װערן גרױס, װעל איך, װי דו,פֿאַרדינען געלט און לערנען תּורה. |
שיר דיאלוג המבטא את דמות האב בעיני בנו הצעיר. האב מונה את ה"חטאים" הרבים שביצע בנו השובב, אך מוטלה לא נשאר חייב ומזכיר לאביו שסבא סיבר עליו סיפורים דומים. המקור היידי, שפורסם בספר "מיינע לידער" [השירים שלי], קרקוב, 1936, שייך לקלאסיקה של שירי יידיש המתארים עולם שכבר לא קיים. |
عنوان |
מאטעלע |
---|---|
عناوين إضافية |
וואס וועט דער סוף זיין מאטל [ביצוע מוקלט] |
من |
[יידיש] |
تاريخ الإنتاج |
1948 |
القائمون على العمل |
גבירטיג, מרדכי 1877-1942 (מלחין, מחבר) סטונהיל, בן 1906-1965 (מקליט) |
ملاحظة حول المكان والوقت |
ארצות הברית ניו יורק מלון "מרסיי". 1948 summer. |
الفني |
Songs, Yiddish,Musical traditions (Jewish), Ashkenazi, Eastern-European Children's songs |
لغة |
heb |
ملاحظات |
נושא ישן: סוזשעט : משפחה. טאטע נושא ישן: סוזשעט : משפחה. זון נושא ישן: סוזשעט : נעמען. מאטל From the Ben Stonehill collection of Jewish folksongs. Recorded at Hotel Marseilles, New York City, 1948. מסורת: אשכנזים :מזרח |
ملاحظة المصدر |
מספר שיר באוסף סטונהיל : 845. |
رقم الرف |
YC 00989 |
رقم النظام |
990027892680205171 |
תנאי השימוש:
قد يُحظر نسخ المادة واستخدامها للنشر، التوزيع، الأداء العلنيّ، البثّ، إتاحة المادة للجمهور على الإنترنت أو بوسائل أخرى، إنتاج عمل مشتقّ من المادة (على سبيل المثال، ترجمة العمل وتعديله أو معالجته)، بصيغة إلكترونية أو آلية، من دون الحصول على إذن مسبق من مالك حقوق التأليف والنشر ومن مالكي المجموعة.
لاستيضاح إمكانية استخدام المادة، يرجى ملء استمارة الاستفسار عن حقوق التأليف والنشر
معلومات إضافية:
قد تكون المادة خاضعة لحقوق التأليف والنشر و/ أو شروط اتفاقية.
إذا كنت تعتقد/ين أنّه قد وقع خطأ في المعطيات الواردة أعلاهُ، أو أنّك تعتقد/ين أنّ هناك انتهاكًا لحقوق التأليف والنشر بشأن هذه المادة، فيرجى التوجُّه إلينا من خلال الاستمارة التالية.
أتعرفون المزيد عن هذا العنصر؟ وجدتم خطأ ما؟